"Το μαγιό του Νίκου Φίλη" της Έλενας Ακρίτα

Το κείμενό της Έλενας Ακρίτα στα Νέα, Σάββατο 25/06/2016.
"Το μαγιό του Νίκου Φίλη"


Το highlight της εβδομάδας ήταν οι φωτογραφίες του Υπουργού Παιδείας σε κάποια παραλία. Ο σωματότυπος του αποτέλεσε το έναυσμα για έναν καταιγισμό σαρκαστικών σχολίων. Όλοι οι άντρες που εμφανισιακά παραπέμπουν στον Ερμή του Πραξιτέλη, όλες οι γυναίκες με τις άψογες σωματικές αναλογίες και τα αμυγδαλωτά μάτια πέσανε να τον ξεσκίσουνε. Όχι για τον δημόσιο λόγο του. Όχι για τα έργα του στο υπουργείο. Όχι για πολιτικά ή φραστικά ατοπήματα. Πέσανε να τον ξεσκίσουν - επειδή ένα άτομο με παραπανίσια κιλά δεν δικαιούται να απολαύσει ένα μπάνιο στη θάλασσα.

Σε συντριπτική πλειοψηφία, αυτό είναι το επίπεδο του πολιτικού μας κριτηρίου. Οι ελιές του Σημίτη, τα κιλά του Πάγκαλου, παλιότερα τα φρύδια του Καραμανλή ή η μύτη του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο χοντρός, ο κοντός, η ‘τάπα’, το ‘μπάζο’, ο ‘μυτόγκας’, ο ‘καράφλας’, ο στραβούλιακας΄ και πάει λέγοντας. Δεν κρίνουμε το πολιτικό εκτόπισμα ενός δημόσιου πρόσωπου. Απαξιώνουμε μια εξωτερική εμφάνιση – χωρίς καν να αναρωτηθούμε αν κάποιο πρόβλημα υγείας συνοδεύει την βαριά αποσκευή μιας οποιασδήποτε ‘δυσμορφίας’.

Στο κρεβάτι του Προκρούστη χαρωπά βασανίζουμε όποιον παρεκκλίνει από μια lifestyle αισθητική, τραβώντας ή τεμαχίζοντας το ‘απωθητικό’ κορμί του. Κι από δίπλα σιγοντάρουν ινστιτούτα αδυνατίσματος, ‘δίαιτες αστραπές’ - και μια νευρική ανορεξία με κορίτσια δροσερά σαν κρύα νερά που καταλήγουν διασωληνωμένα στις εντατικές.

Ένας σχολιαστής έγραφε κάπου πως όλο αυτό που ζήσαμε, ζούμε και θα ζούμε, δεν είναι λέει ρατσισμός: Είναι ‘ανοησία’, είναι ‘επιπολαιότητα’ – αλλά όχι ρατσισμός.

Λοιπόν. Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Όποιος χλευάζει τον κοντό-ψηλό-χοντρό-αδύνατο-άσχημο-διαφορετικό είναι ρατσιστής. Τέλος. Ρατσιστής. Τελεία και παύλα. Κι ο ανεγκέφαλος ημιμαθής που ορίζει τον ‘ρατσισμό’ ως φυλετική διάκριση και μόνο, καλά θα κάνει να το ψάξει (κομμάτι) μπας και ξεστραβωθεί (κομμάτι).

‘Ρατσισμός’ είναι η κάθε μορφής απαξίωση ανθρώπου από άνθρωπο. Ρατσισμός είναι η περιφρόνηση, η απαξίωση του ‘διαφορετικού’. Ρατσισμός είναι η άδικη και μεροληπτική αντιμετώπιση από τον δήθεν ‘ανώτερο’ στον δήθεν ‘κατώτερο.

• Κατώτερο φυλετικά: Είμαι λευκός κι είσαι μαύρος. Είμαι Άριος κι είσαι Εβραίος.

• Κατώτερο ταξικά: Είμαι μεγαλοαστός είσαι αγρότης. Είμαι μικροαστός είσαι λούμπεν.

• Κατώτερο κοινωνικά: Είμαι στρέιτ είσαι γκέι. Είμαι πλούσιος είσαι φτωχός.

• Κατώτερο πολιτιστικά: Είμαι επιστήμονας, είσαι εργάτης. Είμαι ‘μορφωμένος’, είσαι αναλφάβητος.

• Κατώτερο εμφανισιακά: Είμαι όμορφος, είσαι ‘άσχημος’. Είμαι καλλίγραμμος, είσαι παχύσαρκος.

Ρατσισμός καραμπινάτος, λοιπόν. Ρατσισμός με ονοματεπώνυμο.

Στην δεκαετία του ’70, το ‘Κίνημα για την Αποδοχή των Παχύσαρκων Ατόμων, στις ΗΠΑ καθιερώνει τον όρο «lookism»: Τον άνισο, απαξιωτικό και ιδεοληπτικό διαχωρισμό που δεν έχει σχέση με φυλή, ερωτική επιλογή, εισόδημα, τάξη, μόρφωση, ευφυΐα. Μοναδικός γνώμονας είναι η εξωτερική εμφάνιση.

Προσπάθησα να μεταφράσω το ‘lookism’ μια που δεν υπάρχει δόκιμη απόδοση στα ελληνικά. Αυθαιρετώντας κατέληξα στον όρο ‘Εμφανισιακός Ρατσισμός’. Όπου δεν κρίνουμε τον Όποιον με γνώμονα τις ιδέες, τις πρακτικές και τον δημόσιο λόγο του. Κρίνουμε τον Όποιον με γνώμονα την εξωτερική του εμφάνιση.

Έτσι έχουμε τα (δια)δεδομένα πρότυπα και στερεότυπα: Ο Άντρας ο σωστός είναι ψηλός, γραμμωμένος, επιστήμονας, στρέιτ, έχει γένια τριών ημερών, κρεμάει κουρτίνες και σκοτώνει κατσαρίδες.

Η Γυναίκα ‘θηλυκό’ είναι λεπτή, κομψή, περιποιημένη, κυρία στο σαλόνι, π@@τάνα στο κρεβάτι.

Το Παιδάκι πρώτο στα μαθήματα.

Το Αγοράκι παίζει μπάλα.

Το Κοριτσάκι παίζει Μπάρμπι. Το Αγοράκι παντρεύεται το Κοριτσάκι, φέρνουν στον κόσμο γαλάζια Αγοράκια και ροζ Κοριτσάκια.

Έπειτα το Αγοράκι μισεί το Κοριτσάκι, την πέφτει σε ένα άλλο Κοριτσάκι, και το πρώην Κοριτσάκι ψάχνει ένα νέο Αγοράκι για να ‘ξαναφτιάξει τη ζωή του’.

Γιατί έτσι φτιάχνονται κι έτσι χαλάνε ζωές χτισμένες από γαλάζια Αγοράκια και ροζ Κοριτσάκια.

Στο μεταξύ εμείς δεν κωλώνουμε. Απαξιώνουμε, απομονώνουμε, τρομοκρατούμε τον ‘διαφορετικό’ συνάνθρωπο. Γιατί όπως γνωρίζουμε «όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, αλλά μερικοί είναι πιο ίσιοι από τους άλλους».

Στο σπίτι όλα καλά;

Έλενα Ακρίτα