Το Πορτρέτο των Μηνών - ΙΟΥΝΙΟΣ

Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη

Ο έκτος μήνας του Γρηγοριανού (Νέου) Ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημέρες. Αρχικά, ο Junius ήταν ο τέταρτος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού ημερολογίου και πήρε το όνομά του, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, από τη θεά Γιούνο (Juno, Ήρα), σύζυγο του Γιούπιτερ (Jupiter, Ζευς) και προστάτιδα του οίκου και του γάμου, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο μήνας. Κατά μία άλλη εκδοχή, ο Ιούνιος πήρε το όνομά του από τον Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, τον πρώτο Ύπατο που θεμελίωσε τη Δημοκρατία στη Ρώμη, τον 5ο αιώνα π.Χ. Με την αναμόρφωση του Ρωμαϊκού Ημερολογίου από τον Νουμά Πομπίλιο έλαβε την έκτη θέση στο δωδεκάμηνο, πλέον, Ρωμαϊκό Ημερολόγιο, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα.

Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Ιούνιος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Θαργηλιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Σκιροφοριώνα. Στο διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:

-Βενδίδεια, προς τιμήν της θρακικής θεότητας Βενδίδος (Αρτέμιδας).
-Καλλυντήρια και Πλυντήρια, γιορτές που σχετίζονταν με τον καθαρισμό του ναού της θεάς Αθηνάς.
-Σκιροφόρια, γυναικεία γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς, της Δήμητρας και της Περσεφόνης.
-Διιπόλεια, εορτή αφιερωμένη στον Δία με θυσία βοδιού.
-Αρρητοφόρια, προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Στη νεώτερη Ελλάδα, ο Ιούνιος έχει πολλές λαϊκές ονομασίες, που σχετίζονται με τις αγροτικές ασχολίες της εποχής:

-Θεριστής, λόγω του ότι είναι ο κατεξοχήν μήνας του θερισμού των δημητριακών.
-Αλυθτσατσής, Ρινιαστής, Ορνιαστής και Απαρνιαστής, ονομασίες που προέρχονται από την τεχνητή γονιμοποίηση των ήμερων σύκων, με καρπούς αγριοσυκιάς.
-Κερασάρης και Κερασινός, λόγω της ωρίμανσης των κερασιών.
-Τζιτζικάρης, λόγω της δυναμικής παρουσίας των τζιτζικιών.

Τον Ιούνιο έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο με τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου για το Βόρειο Ημισφαίριο, που πρακτικά σημαίνει την έναρξη του καλοκαιριού.

Μεγάλες θρησκευτικές γιορτές του μήνα:

-Πεντηκοστή (πενήντα ημέρες μετά το Πάσχα), η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους, που συνέβη την πεντηκοστή ημέρα από την Ανάσταση του Ιησού Χριστού.
-Αγίου Πνεύματος (επομένη της Πεντηκοστής), του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδας (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα). Αργία για τους δημοσίους υπαλλήλους.
-Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα (11 Ιουνίου), τιμάται από τους αγρότες για να μην πέσει χαλάζι.
-Αγίου Ονουφρίου (12 Ιουνίου), πιστεύεται ότι «ρουφά» τα στάχυα, όποιου αγρότη δεν τον τιμήσει.
-Προφήτη Ελισσαίου (14 Ιουνίου), που προφυλάσσει από τη λύσσα.
-Αγίων Πάντων (την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή)
-Γενέθλιον του Ιωάννου του Προδρόμου (24 Ιουνίου), με πυρολατρικά και μαντικά έθιμα την παραμονή της γιορτής.
-Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου)
-12 Αποστόλων (30 Ιουνίου)

Παροιμίες

Απ’ αρχής τον θεριστή, του δρεπανιού γιορτή.
[Ελληνική]

Γενάρη πίνουν το κρασί, το θεριστή το ξίδι.
[Ελληνική]

Θεριστής με το δρεπάνι, τον καιρό του δεν τον χάνει.
[Ελληνική]

Ιούνης τρέφει κεράσια στ’ αμπέλι, και ψάλτη το τζίτζικα στέλλει.
[Ελληνική]

Καλώς τόνε το θεριστή, όπου μας εγλιτώνει, και με τα στάρια τα πολλά, το σπίτι μας φορτώνει.
[Ελληνική]

Τον Ιούνη αφήνουν το δρεπάνι, και σπέρνουν το ρεπάνι.
[Ελληνική]

ΠΗΓΗ: sansimera.gr